Είμαι εδώ και 16 χρόνια στο Βερολίνο και δεν είχα ποτέ ως τώρα ενοχληθεί από κάποια συμπεριφορά που να με κάνει να τα πάρω με τους Γερμανούς. Εντάξει, πάντα θα βρεθεί κάποιος μαλάκας όπου κι αν πας. Πέρα όμως από τη μαλακία που δέρνει κάποιους ανθρώπους απανταχού της γης, δεν εισέπραξα κάτι που να με προβληματίσει για το γερμανικό έθνος. Αντίθετα, ζούσα σε μια πόλη ανοιχτή, ανεκτική, multi kulti, multi gender και σέξι.
Read More

Η έννοια του τρισυπόστατου έχει πολλές εφαρμογές, τελικά. Το διαπίστωσα συνειδητοποιώντας την ανάγκη να συμπληρωθεί η λογική με την καλοσύνη, για να έχουμε έναν ολοκληρωμένο άνθρωπο, διότι ναι μεν αναγκαίος ο ορθός λόγος αλλά χωρίς καρδιά “τι να τα κάνεις τα λεφτά”. Όμως, πάλι, σκέφτηκα, δεν αρκούν η λογική και η καλοσύνη. Το δισυπόστατο έχει κενά. Μυαλό και καρδιά δεν φτάνουν. Χρειάζεται κάτι ακόμη για να συμπληρωθεί το παζλ.  Λείπει η “τρέλα”, το παιχνίδισμα της φαντασίας, το φευγάτο και το άπιαστο, το πνεύμα.
Η λογική από μόνη της, χωρίς την καλοσύνη, φτιάχνει έναν άνθρωπο ψυχρό. Η λογική με την καλοσύνη, χωρίς το παιχνίδισμα, κάνει έναν άνθρωπο βαρετό.
Με τον όρο “παιχνίδισμα” εννοώ όλα αυτά που παίζουν με το άφατο και φευγαλέο της ζωής. Αυτά που διασκεδάζουν τον καημό μας, τον τραγουδάνε ή τον κοροϊδεύουν, τον αναπαριστούν ή τον εικονοποιούν με χρώματα, σύμβολα, χορούς, ήχους. Επίσης, αυτά που εκφράζουν την κατάνυξή μας μπρος στην ασύλληπτη μαγεία, το θαύμα και την ομορφιά του κόσμου.
Ποίηση, τέχνες, χιούμορ, αναψυχή, αθλοπαιδιές, εκδρομές, γιορτές, τελετές, διονυσιασμοί, προσευχές, κλπ. είναι κάποιες από τις εκδηλώσεις του παιχνιδίσματος της θνητής μας ύπαρξης μπροστά στο αέναο και άχρονο Είναι.
Χωρίς αυτό αλλά και χωρίς τα άλλα δύο, ο άνθρωπος είναι ελλιπής.
Όταν, λοιπόν, μιλάμε για παιδεία και κοινωνική εξέλιξη, αυτά δεν μπορούν να σχεδιάζονται μονομερώς ή διμερώς αλλά να λαμβάνουν υπόψη το τρισυπόστατο και να αναπτύσσονται τριμερώς, επενδύοντας και στα τρία, τρισάξια.

Μόνο έτσι θα μπορέσω να έχω το χρόνο που χρειάζομαι να μελετάω και να γράφω απερίσπαστος.  Άσε που δεν θα έχω κανένα να με κυνηγάει  για χρέη, εκκρεμότητες, λάθη. Θα με έχουν πιάσει και θα είμαι μέσα, με το κεφάλι μου ήσυχο.

Επιτέλους θα μπορέσω να συγκεντρωθώ στο αντικείμενο που με ενδιαφέρει περισσότερο, στη Φιλοσοφία. Όποτε το κατάφερα, ήταν δραπετεύοντας από τις υποχρεώσεις μου. Οι οποίες συσσωρευόταν εντωμεταξύ, αλλά εγώ την είχα κάνει. Μετά έπρεπε να τρέχω και να μη φτάνω.  Δεν γινόταν όμως αλλιώς.

Μόνο ξεκλέβοντας χρόνο και χρήμα, μπορείς να ξεφύγεις από τις δεσμεύσεις που κρατάνε τη σκέψη σου εγκλωβισμένη. Εκτός αν έχεις λεφτά. Αν όχι, δεν έχεις άλλη επιλογή.

Η άρση του πνεύματος απαιτεί, έτσι κι αλλιώς, κάποιου είδους  υπεκφυγή, αφαίρεση, δραπέτευση  από τις υποχρεώσεις της καθημερινότητας. Για να συλλάβεις το μεγάλο σχέδιο, για να δεις το δάσος, πρέπει να μπορείς να σηκώσεις τα μάτια σου από το δέντρο, να σταματήσεις να πασχίζεις σαν ξυλοκόπος για τα ξύλα της μέρας.

Καταλαβαίνω απόλυτα τους ασκητές,  που πήραν τα βουνά, ξεμάκρυναν σε ερήμους, ανέβηκαν σε στύλους, κρύφτηκαν σε σπηλιές για να έρθουν σε επαφή με το Πνεύμα. Όποιο πνεύμα και αν έψαχναν, σε όποια θρησκεία, κουλτούρα και ιστορική φάση κι αν ζούσαν. (Ακόμη και ο Βιτγκενστάιν αποτραβήχτηκε σε μια «καλύβα» στη Νορβηγία). Όλοι κρατούσαν μιαν απόμακρη στάση από τις τριβές του κόσμου.

Βέβαια, αυτό ελλοχεύει τον κίνδυνο να ξεφύγεις εντελώς και να παρασυρθείς σε ιδεοληψίες άσχετες με τη ζωή. Ας το κάνουμε λοιπόν με διαλείμματα. Άλλωστε, έχουμε και οικογένειες. Μια τρίμηνη φυλάκιση το χρόνο, ας πούμε. Κατά προτίμηση χειμώνα, για να μη χάσουμε και το καλοκαιράκι.

Αφού ξεπεράσαμε το πρώτο σοκ της πανδημίας και δεχτήκαμε μουδιασμένοι το πρώτο κύμα μέτρων που τη συνόδευσαν, ήρθε η ώρα να μπούμε στο παιχνίδι. Σε δημοκρατία ζούμε και εφόσον έχουμε να κάνουμε με αποφάσεις που αφορούν στοιχειώδη δικαιώματα και ελευθερίες μας, θα πρέπει να έχουμε το δικαίωμα να έχουμε γνώμη.

Προφανώς το θέμα του κορωνοϊού είναι πρωτίστως ιατρικό και η γνώμη των ειδικών επιδημιολόγων μετράει περισσότερο από τη δική μας, όσον αφορά την υγειονομική διάσταση του προβλήματος. Όμως εδώ δεν μιλάμε μόνο για θέματα υγείας αλλά για μέτρα τα οποία παρεμβαίνουν στην κοινωνική, επαγγελματική και προσωπική μας ζωή, με τρόπο πρωτοφανή. Πόσο διατεθειμένοι είμαστε να τα αφήσουμε εν λευκώ στους ειδικούς της υγιεινής;

Ο καθένας μας έχει το δικαίωμα να συνεκτιμήσει τους κινδύνους υγείας που διατρέχει αυτός και οι δικοί του, μαζί με τις επιπτώσεις των μέτρων που υφίστανται, και να γνωμοδοτήσει τι είναι διατεθειμένος να διακινδυνέψει, για πόσο καιρό και σε ποιο βαθμό. Η γνώμη του θα πρέπει να ληφθεί υπόψη από τα κυβερνητικά όργανα σε μια ανοιχτή διαβούλευση, η οποία πρέπει να οργανωθεί κατάλληλα. Εφόσον μιλάμε για αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας για εργασία από το σπίτι, μαθήματα από το σπίτι, ας αξιοποιηθεί και για δημοκρατία από το σπίτι.

Τα κυβερνητικά σχήματα που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στην εξουσία σε όλα τα δημοκρατικά κράτη δεν έχουν εκλεγεί ανάλογα με τις θέσεις τους για τον κορωνοϊό, οπότε δεν νομιμοποιούνται να επιβάλλουν αποφάσεις αφ’ υψηλού χωρίς να λαμβάνουν υπόψη την γνώμη των πολιτών.

Οι πολίτες, από την άλλη, θα πρέπει να ενημερώνονται ευρέως από τους ειδικούς όλου του φάσματος που εμπλέκεται (επιδημιολόγους, οικονομολόγους, κοινωνιολόγους, ψυχολόγους, κλπ.) και να μπορούν να συζητούν ανοιχτά, για να διαμορφώνουν ιδίαν αντίληψη.

Η ελεγχόμενη πληροφόρηση, ο αποκλεισμός διαφορετικών απόψεων και η μονομερής ενημέρωση δεν βοηθούν στη διαμόρφωση σωστών κρίσεων. Άσε που δίνουν τροφή σε συνωμοσιολογίες. Χρειάζεται ανοιχτός διάλογος και ευρεία ενημέρωση από όλες τις πηγές.

Εδώ να επισημάνουμε τον κίνδυνο από την παραταξικο-ποίηση του διαλόγου στα κοινωνικά δίκτυα, όπου όσοι είναι υπέρ των αυστηρών μέτρων είναι υπέρ μιας χ παράταξης και όσοι είναι εναντίον υπέρ μιας ψ, με τους μεν να επιτίθενται στους δε. Έτσι, για παράδειγμα, όσοι εναντιώνονται στα αυστηρά μέτρα είναι άλλοτε παρατεταγμένοι του Τραμπ (στις ΗΠΑ), άλλοτε της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, κι άλλοτε της ακροδεξιάς (στην Ευρώπη). Απέναντί τους παρατάσσονται οι αντίθετοι κάθε φορά (οι Δημοκρατικοί στις ΗΠΑ, οι κεντρο-δεξιο-αριστεροί στην Ευρώπη, κλπ.), οι οποίοι υπερασπίζονται τα αυστηρά μέτρα, χωρίς να δέχονται αμφισβητήσεις. Όποιος τα αμφισβητεί θεωρείται Τραμπικός ή Συριζαίος ή Βαρουφακικός ή ακροδεξιός ξέρω ‘γω.  Προφανώς, αυτό υπονομεύει τον διάλογο και προκαλεί μια εμφυλιοπολεμική ατμόσφαιρα που δεν επιτρέπει τα άτομα να κρίνουν ανεπηρέαστα, βάσει των δεδομένων που τους παρατίθενται.

Θα μου πεις οι Σουηδοί που ακολουθούν ένα -κάπως- διαφορετικό μοντέλο σε ποια παράταξη ανήκουν; Έλα ντε.  Δεν έχουμε σε τίποτα, βέβαια, να τους παραταξικο-ποιήσουμε και αυτούς. Να βάλουμε τους Σουηδούς, από τη μια μεριά, και εμάς όλους τους άλλους, από την άλλη, και να αρχίσουμε τις κόντρες. Να παρακαλούμε να αποτύχουν, για να βγούμε εμείς δικαιωμένοι. Απλά, είναι ηλίθιο να κάνουμε κόντρες ποιος θα τη βγει σε ποιον, όταν διακυβεύεται η ίδια μας η ζωή και ο τρόπος που ζούμε μαζί.