He, She or Hse?
Νιώθω αμήχανα με τη χρήση του αρσενικού γένους σε λέξεις που εκφράζουν το σύνολο των ανθρώπων. Ειδικά όταν τις συναντάω σε φιλοσοφικά κείμενα που γράφτηκαν προ 30ετίας, οπότε είχε τεθεί επί τάπητος η ισότητα των γυναικών. Όμως τι να έκαναν οι άνθρωποι, πώς να τις έγραφαν αλλιώς;
Στα ελληνικά, για παράδειγμα, χρησιμοποιούμε τα αρσενικά “κάποι-ος άνθρωπ-ος” ή “αυτ-οί οι άνρθωπ-οι”, ανεξάρτητα αν αναφερόμαστε σε άνδρα ή γυναίκα. Η ίδια η λέξη “άνθρωπος” είναι αρσενικού γένους. Οι Άγγλοι, μάλιστα, χρησιμοποιούν τη λέξη “man”, που το κάνει ακόμη πιο δύσκολο.
Διαβάζω το Theory of Justice του John Rawls και γράφει συνέχεια “man” και “he” για να αναφερθεί στον άνθρωπο, ενώ αναπτύσσει μια θεωρία της δικαιοσύνης ισότιμη και ουδέτερη, που δεν λαμβάνει υπόψη διαφορές φύλων, τάξεων, κλπ. Μπορεί ο συγγραφέας να μην έδωσε πολύ σημασία στα άρθρα και τα γένη των λέξεων ή να μην μπορούσε να γράψει αλλιώς.
Η γλώσσα μας έχει διαμορφωθεί μέσα στους αιώνες, με μακραίωνη παράδοση της πατριαρχίας, που έχει αφήσει το στίγμα της στις λέξεις. Αυτό πρέπει να αλλάξει, διότι δεν ανταποκρίνεται στη σύγχρονη κατάσταση του ανθρώπου.
Εγώ, αν και άνδρας, δυσκολεύομαι να χρησιμοποιώ αρσενικές λέξεις όταν θέλω να εκφράσω γενικότητες που συμπεριλαμβάνουν όλα τα φύλα (ή και το όλον του κόσμου – όπως η λέξη Θε-ός).
Αυτή η αλλαγή, όμως, δεν είναι εύκολη και χρειάζεται πολύ προσπάθεια, ευρηματικές λύσεις και ευρείες συναινέσεις για να λειτουργήσει, καθότι η γλώσσα είναι ο κοινός μας κώδικας. Δεν μπορεί να γίνει βίαια, απαγορευτικά και σπασμωδικά, όπως συμβαίνει με τον λογοκριτικό “κορρεκτιβισμό”, που έχει ξαμοληθεί σαν ψαλιδοχέρης, για να ευνουχίσει τα αρσενικά. Έτσι φτάσαμε στα σημερινά φιλοσοφικά κείμενα και στις ακαδημαϊκές δημοσιεύσεις όπου το άρθρο he έχει αντικατασταθεί με το she και αντί για man γράφουν woman, θέλοντας να μιλήσουν για τον άνθρωπο γενικά.
Δεν ξέρω αν οι Αμερικάνοι ακαδημαϊκοί το έψαξαν και δεν βρήκαν καλύτερη λύση. Πάντως, εγώ θα τους πρότεινα να το ξανακοιτάξουν και να εξετάσουν πιο ευρηματικές λύσεις όπως αντί για she ή he να γράφουν hse.