προβλέψεις χιλιετίας
Αν δεν χτυπήσει κανείς κομήτης τη γη κι έρθουν τα πάνω κάτω, τότε μπορούμε να κάνουμε κάποιες προβλέψεις σε βάθος 1000ετίας, βάσει των εξελίξεων που έχουν δρομολογηθεί από το 10.000 π.Χ., και διαμορφώνουν τον κόσμο μας έκτοτε. Αυτό που συνέβη τότε είναι η έναρξη της γεωργίας/κτηνοτροφίας που σήμανε το πέρασμα του ανθρώπου από τις μικρές, κυκλικές κοινότητες κυνηγών/τροφοσυλλεκτών σε σύνθετες, αναπτυσσόμενες κοινωνίες.
Εκτός από κάποιες απομονωμένες φυλές που συνεχίζουν να ζουν κυκλικά (ακολουθώντας την κυκλικότητα του φυσικού περιβάλλοντος από το οποίο ζουν), όλοι οι άλλοι άνθρωποι έχουν εισέλθει στην αναπτυξιακή φάση, έστω με διαφορετικές ταχύτητες. Αυτή τη στιγμή προηγείται (ακόμα) η Δύση, με πρώτη τις ΗΠΑ, ενώ αναπτύσσεται δυναμικά η Ασία, με πρώτη την Κίνα.
Κατά τα φαινόμενα, αυτή η γεωπολιτική δυναμική θα συνεχιστεί, αναδεικνύοντας την Κίνα ως την επόμενη μεγάλη δύναμη. Η Κίνα, όμως, δεν θα μπορέσει να δημιουργήσει μια νέα «αυτοκρατορία». Κάτι τέτοιο, μάλλον, δεν θα ξανασυμβεί με τη γνωστή μορφή μιας κυρίαρχης υπερδύναμης. Η Κίνα πέραν του ότι δεν θα μπορέσει να προτείνει ένα μοντέλο ανθρώπου ζηλευτό (όπως έκανε η φιλελεύθερη Αμερική), θα έχει να αντιμετωπίσει την αντιπαλότητα της Ινδίας και τις εσωτερικές εντάσεις που θα αναδειχθούν με τον «αναγκαστικό» εκδημοκρατισμό της.
Η δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η ισότητα των (διάφορων) φύλων, η ισονομία και η ελευθερία είναι αναπόφευκτα παράγωγα της εξέλιξης και δεν θα μπορέσουν να τα αποφύγουν ούτε τα πιο (φαινομενικά) αλώβητα τυραννικά καθεστώτα.
Όλοι οι άνθρωποι αργά ή γρήγορα θα θελήσουν την αξιοπρέπεια, την αίσθηση ελευθερίας και το δικαίωμα συμμετοχής στα αγαθά του πολιτισμού, υλικού και πνευματικού. Δεν μπορείς να τους περιορίσεις στο υλικό και να τους κοροϊδεύεις μια ζωή με γκάτζετς, ενώ τους αναγκάζεις να κυκλοφορούν με μπούρκα. Κάποια στιγμή θα τη βγάλουν, ακόμη κι αν ρισκάρουν το κεφάλι τους (όπως, ήδη κάνουν κάποιες ηρωικές γυναίκες στις μουσουλμανικές χώρες). Ούτε θα ανέχονται επ’ άπειρον να είναι το κορόιδα και να πλουτίζουν άλλοι στις πλάτες τους. Αργά ή γρήγορα θα αντιδράσουν και θα οργανωθούν για να φέρουν ένα κράτος δικαίου.
Λαμβάνοντας υπόψη την αναπόφευκτη σοσιαλ-φιλελευθεροποίηση της ανθρωπότητας που θα συμβεί μέσα στην επόμενη χιλιετία, υποθέτουμε ότι αυτή θα οδηγήσει σε μια κάποια μορφή οικουμενικής διακυβέρνησης, καθώς οι άνθρωποι θα καταλάβουν την αναγκαιότητά της και θα τη συναποφασίσουν. Διαφορετικά, θα είναι αδύνατο να εξασφαλιστούν τα αγαθά της ανάπτυξης και να αντιμετωπιστούν οι παγκόσμιες προκλήσεις.
Η οικουμενική διακυβέρνηση μπορεί να προκληθεί και από συρράξεις που μπορεί να φέρουν την ανθρωπότητα προ του αφανισμού της, αν δεν συνεργαστεί.
Αν η Κίνα, για παράδειγμα, θελήσει να επιβάλει την κυριαρχία της στρατιωτικά, τότε μπορεί να έχουμε άσχημες εξελίξεις. Υποθέτω ότι αυτό δεν θα συμβεί, τόσο γιατί οι Κινέζοι έχουν παραδοσιακά μια κάποια σοφία αυτοσυγκράτησης όσο γιατί η οικουμενικο-ποίηση μπορεί να κινηθεί πιο γρήγορα και να προλάβει μεγάλες παγκόσμιες συρράξεις.
Περιφερειακές συγκρούσεις θα υπάρχουν πάντα και θα συμβούν αρκετές στα σημεία έντασης που βλέπουμε σήμερα (Σ. Αραβία/Ιράν, Κίνα/Ινδία, Κίνα/Ταιβάν, Ινδία/Πακιστάν λόγω Κασμίρ, Β. Κορέα, Μιανμάρ, Νιγηρία, κλπ.) Ευελπιστώ ότι η Ρωσία δεν θα παρασυρθεί από τον Πούτιν σε στρατιωτική αναμέτρηση με τη Δύση και θα εκδημοκρατιστεί εγκαίρως, πριν γίνει το κακό.
Το πέρασμα στην οικουμενική διακυβέρνηση (το οποίο μπορεί να συμβεί είτε κατόπιν πολεμικής καταστροφής είτε για να την προλάβει) θα σημάνει και το τέλος των «μεγάλων δυνάμεων». Η παγκόσμια δύναμη θα μοιραστεί και θα έχουμε έναν πολυ-πολικό κόσμο, στον οποίο θα παίζουν συν-πρωταγωνιστικό ρόλο όλες οι ήπειροι, συμπεριλαμβανομένης της Αφρικής που θα σημειώσει θεαματική ανάπτυξη. (Υπόψη ότι η Αφρική έχει πολλά να προσφέρει στην ανθρωπότητα με τη ζωτικότητά της.)
Οι αλλαγές που θα φέρουν οι τεχνολογικές εξελίξεις δεν μπορούν να εκτιμηθούν αυτή τη στιγμή, αλλά θα είναι θεαματικές. Σίγουρα θα έχουμε μια επανάσταση στις μεταφορές που θα μειώσουν δραστικά τις αποστάσεις (πιθανόν με αεροδυναμικά τούνελ ή hyperloop), η τεχνητή νοημοσύνη θα αναλάβει πολλές δραστηριότητες (και αφού θέσει σε κίνδυνο την αυτονομία των ανθρώπων θα περιοριστεί με παρεμβατικούς μηχανισμούς ελεγχόμενους δημοκρατικά από τους ανθρώπους), η βιοτεχνολογία θα λύσει πολλά προβλήματα διαβίωσης και υγείας (αφού προκαλέσει κάποια ατυχήματα, με ανθρώπινες απώλειες), η διαστημική θα μας συνδέσει καλύτερα με τον διαπλανητικό χώρο (αφού γίνουν και εκεί κάποια ατυχήματα και συγκρούσεις), αλλά μην περιμένουμε να εποικήσουμε άλλον πλανήτη, τουλάχιστον μέσα στην επόμενη χιλιετία.
Η γη έχει αρκετό χώρο ακατοίκητο για να βολέψει διπλάσιο πληθυσμό από αυτόν που έχει τώρα. Ο πληθυσμός έτσι κι αλλιώς θα σταματήσει να αυξάνεται και θα σταθεροποιηθεί, αλλά θα έχει μεγάλο αριθμό ηλικιωμένων, και θα πρέπει να βρεθεί λύση για τη διατήρησή τους σε ενεργή κατάσταση, όπου θα συνεχίσουν να προσφέρουν και να χαίρονται τη ζωή.
Η κλιματική αλλαγή θα μπορέσει να ελεγχθεί μερικώς αλλά θα συμβεί αναπόφευκτα. Ανάλογα με τον βαθμό τους ελέγχου της θα έχουμε επιπτώσεις σοβαρές, πολύ ή λίγο. Σίγουρα θα χρειαστεί να γίνουν μετακινήσεις πληθυσμού προς ασφαλέστερες περιοχές, αφού θα χαθούν εδάφη που είναι σήμερα γόνιμα και κατοικήσιμα.
Η βιοποικιλότητα θα μειωθεί και θα πρέπει να παρέμβει ο άνθρωπος για να σωθούν κάποια είδη σε οριοθετημένες προστατευμένες περιοχές. Θα πρέπει όμως να φροντίσει ιδιαίτερα να μη συμβεί κάποια οικολογική κατάρρευση που θα έχει σοβαρές συνέπειες (όπως, πχ., να εξαφανιστούν οι μέλισσες).
Πολλά φυσικά φαινόμενα που χαιρόμαστε σήμερα μπορεί να χαθούν, όπως ο καθαρά έναστρος ουρανός χωρίς φωτάκια από δορυφόρους. Άλλωστε στη διάρκεια της εξέλιξης έχουν χαθεί πολλά που χαιρόταν οι άνθρωποι παλιά, αλλά στη θέση τους γεννήθηκαν άλλες χαρές. Αυτό που έχει σημασία είναι ο ισολογισμός της χαράς να είναι θετικός.